U izjavi za medije (emitovanoj u Dnevniku na N1, Miloš Kova?evi?, najpoznatiji sintaksi?ar srpskog jezika u Srbiji (predsedavaju?i Mati?ne komisije za oblasti jezika pri Ministarstvu prosvete), tvrdi da oblik ženskog roda za zanimanja psihološkinja nije prihvatljiv, te da treba sa?ekati da se najpre ustali u jeziku, pa da ga neko propiše za upotrebu u standardnom jeziku (u obrazovanju, administraciji, informisanju).

Što se ti?e ustaljenosti i opšte prisutnosti  psihološkinja u javnosi danas, valja podsetiti na podatak da je u poslednje dve decenije na odsecima za psihologiju svih fakulteta u Srbiji upisan daleko ve?i broj studentkinja od studenata, i one su stekle diplomu o kompetenciji u svom zanimanju. Ve? danas one rade po školama u daleko ve?em broju na poziciji školskog psihologa nego što je to slu?aj sa muškarcima; zatim, one u  podjednakom broju sa kolega muškarcima predaju studentkinjama i studentima  na odeljenjima za psihologiju u Srbiji. Danas se promenila situacija u javnom delovanju u pogledu broja i u?inka psihološkinja u Srbiji i u svetu, ali se nije promenio stav srbista (‘?uvara jezika’) u odnosu na tu društvenu novinu u tom istom periodu od 20 godina. Mo?nici nad jezikom u okviru institucija mo?i, ne daju stvarnosti da u?e u jezik.

Izjava najpoznatijeg srpskog sintaksi?ara Miloša Kova?evi?a, da treba pisati i govoriti Psiholog je rekla, u suprotnosti je i sa onim što mu je osnovna struka – sintaksa re?enice – jer upravo u svim udžbenicima za osnovnu i srednju školu piše, kao istina nad istinama, da je osnovno pravilo za stvaranje re?enice srpskog jezika upravo slaganje subjekta i predikata u rodu i broju. Kako ?e studenti primiti izjavu profesora (datu u etru) da ne može da se kaže u ženskom rodu  psihološkinja, ta?nije da treba da se kaže u muškom rodu u re?enici:  Psiholog je rekla? Samo kao neistinu (ili kao laž). Jer se studentska populacija pita: šta je istina o jeziku? Da li ono što je u glavama filologa i njihovim konstruktima o jeziku, ili je istina u realnom svetu? Svakako nije istinit konstrukt jezikoslovca o ‘nemo?i’ jezika da primi novine, zato što je jezik tako mo?an da  usisa sve neistine koje o njemu kruže, po principu reality show programa danas kod nas.

?ini se da srbisti, jezikoslovci, koji pišu udžbenike sintakse za osnovnu i srednju školu i za fakultete, ne osluškuju stvarnost koja tutnji jezikom. A realnost je da nam umanjuju penzije, pa nam sada umanjuju i dozvolu da koristimo naziv za profesiju – psihološkinje –  deo istine i našeg intelektualnog vlasništva.

Zato psihološkinje sasvim izvesno mogu, kao i kneginje, da budu inventar današnjeg srpskog jezika, jer one jesu kneginje naše nauke o psihi i mišljenju dece i odraslih kod nas – one to zaslužuju danas od nas.

Svenka Savi?

(autorka je profesorka emerita Univerziteta u Novom Sadu)